Fara á efnissvæði
Frétt

Kvennaverkfall 2023

Kvennaverkfallið fór fram þriðjudaginn 24. október 2023.

Fjölmennasti útifundur Íslandssögunnar fór fram á Arnarhóli á kvennafrídaginn 24. október. Auk þess voru fjölmennir samstöðufundir og viðburðir í tilefni dagsins um allt land. Konur og kvár í höfuðborginni skunduðu á baráttufund í blíðskaparveðri þar sem þess var krafist að kynbundnu og kynferðislegu ofbeldi verði útrýmt og að störf kvenna og kvára verði metin að verðleikum. Baráttuandinn lá í loftinu og samstaðan og stemning sem myndaðist var einstök.

Hjúkrunarfræðingar voru áberandi í kvennaverkfallinu 2023 en vegna þess að störf hjúkrunarfræðinga eru oft ómissandi þá gátu margir þeirra ekki tekið þátt í viðburðum og birtu þess í stað myndir af sér á samfélagsmiðlum undir myllumerkinu #ómissandi.

Hjúkrunarfræðingar frá öllu landinu birtu myndir á samfélagsmiðlum af sér við vinnu.
Mynd/Sigríður Elín Ásmundsdóttir
Mynd/Sigríður Elín Ásmundsdóttir
Mynd/Sigríður Elín Ásmundsdóttir

Kvenna­verk­fall 24. októ­ber 2023!

Við krefj­umst leiðrétt­ing­ar á van­mati „svo­kallaðra“ kvenn­astarfa!

Að at­vinnu­rek­end­ur hætti að veita sér af­slátt á laun­um kvenna og kvára!

Við krefj­umst sér­tækra aðgerða til þess að leiðrétta kjör þeirra kvenna og kvára sem lægst­ar tekj­ur hafa, því eng­in á að þurfa að lifa við fá­tækt!

Við krefj­umst þess að launam­is­rétti og mis­mun­un verði út­rýmt!

Að kon­ur og kvár geti lifað af laun­um sín­um og fái tæki­færi til að þró­ast í starfi til jafns við karla!

Að fatlaðar kon­ur og kvár hafi tæki­færi til at­vinnuþátt­töku til að geta bætt kjör sín!

Að mennt­un og hæfni kvenna af er­lend­um upp­runa sé met­in að verðleik­um!

Að kon­um og kvár­um verði ekki leng­ur refsað fjár­hags­lega fyr­ir þá ólaunuðu umönn­un­ar­ábyrgð sem þau axla yfir æv­ina og gjalda fyr­ir þegar á líf­eyris­ald­ur er komið.

Að gert verði sam­fé­lags­legt átak til að út­rýma for­dóm­um gegn fólki með fötl­un, hinseg­in fólki, fólki af er­lend­um upp­runa og öðrum jaðar­hóp­um.

Við krefj­umst þess að karl­ar taki ábyrgð á við kon­ur og kvár!

Taki ábyrgð á ólaunuðum heim­il­is­störf­um og við umönn­un fjöl­skyldumeðlima!

Taki ábyrgð á ólaunaðri þriðju vakt­inni!

Við krefj­umst þess að kon­ur og kvár séu ekki í fjár­hags­leg­um fjötr­um of­beld­is­manna!

Að kon­ur og kvár fái stuðning við að byggja upp fjár­hags­legt sjálf­stæði eft­ir að hafa lifað af kyn­bundið fjár­hags­legt of­beldi!

Við krefj­umst rétt­læt­is og rétt­ar­bóta fyr­ir þolend­ur kyn­ferðis­legs og kyn­bund­ins of­beld­is!

Að of­beld­is­menn sæti ábyrgð og kyn­frelsi sé virt!

Að kon­ur og kvár njóti ör­ygg­is og frelsi frá of­beldi og áreitni í vinn­unni, heima og í al­manna­rými!

Að kyn­bundnu og kyn­ferðis­legu of­beldi verði út­rýmt!

Við krefj­umst þess að stjórn­mál­in geri kröf­ur Kvenna­verk­falls að for­gangs­máli!

STRAX!

VIÐ KREFJ­UMST AÐGERÐA OG BREYT­INGA!

NÚNA!

- Ályktun Kvennaverkfallsins 2023
Mynd/Sigríður Elín Ásmundsdóttir
Mynd/Sigríður Elín Ásmundsdóttir
Mynd/Sigríður Elín Ásmundsdóttir
Mynd/Sigríður Elín Ásmundsdóttir
Mynd/Sigríður Elín Ásmundsdóttir
Mynd/Sigríður Elín Ásmundsdóttir
Mynd/Sigríður Elín Ásmundsdóttir

Þátttaka hjúkrunarfræðinga á þessum heimssögulega viðburði fór ekki fram hjá neinum þar sem Guðbjörg Pálsdóttir, formaður félags hjúkrunarfræðinga, hélt þrusuræðu.

Kæru konur og kvár,

Það hefur verið magnað að finna kraftinn um landið allt í aðdraganda dagsins, og enn ótrúlegra að fá að standa hér með ykkur - og finna þennan mikla stuðning.

Við þorum, viljum og getum!

Við erum hér til að krefjast aðgerða.

Aðgerða sem binda enda á hið kynbundna misrétti sem birtist okkur með mismunandi hætti á hverjum einasta degi.

Við, konur og kvár, búum við meiri mótvind en karlar. Það er staðreynd.

Að minnsta kosti 40% kvenna verður fyrir kynbundnu og kynferðislegu ofbeldi í þessari svokölluðu jafnréttisparadís sem Ísland á að vera í dag.

Ofbeldi og áreitni eru ekki einangruð samskipti milli gerenda og þolenda heldur sögulegt, kerfisbundið misrétti og valdaójafnvægi sem er okkur hættulegt - og jafnvel lífshættulegt. Það er hættulegt að vera kona – og það er enn hættulegra að vera kona af erlendum uppruna, fötluð eða trans kona.

Sama kerfisbundna valdaójafnvægið veldur líka gífurlegu vanmati á störfum kvenna, hvort sem það er á vinnumarkaði eða heima fyrir. Þetta vanmat hefur bein áhrif á fjárhagslegt öryggi okkar og gerir það að verkum að stórir hópar kvenna búa ekki við fjárhagslegt öryggi, þrátt fyrir að vinna fullt starf.

Þess vegna segjum við saman – fokk feðraveldið! Má ég heyra í ykkur – aftur – fokk feðraveldið!! og einu sinni enn svo ekki fara framhjá neinun! – FOKK FEÐRAVELDIÐ!

-----
Ég hef lengi tilheyrt stórri kvennastétt. Og það sem einkennir störf okkar, rétt eins og öll önnur kvennastörf, er að þau fela gjarnan í sér persónuleg samskipti, mikla ábyrgð og tilfinningalegt álag þar sem hlaupið er hratt og sköpuð eru óáþreifanleg verðmæti.

Það er engin tilviljun að t.d. umönnunar- og menntastörf séu svona illa launuð, eða að þetta séu störfin sem er erfiðast að fá fólk til að starfa við - sem leiðir til þess að of fá standa vaktina, starfsmannavelta er mikil og álagið sligandi.

En þetta eru m.a. störfin sem halda velferðarsamfélaginu okkar gangandi á hverjum degi - eins og sást svo glöggt í COVID faraldrinum – og núna, þegar ekki allir hafa tækifæri til að taka þátt hér í dag, þar sem við erum ómissandi. Og fyrir ykkur sem eruð á vaktinni: við erum hér í dag fyrir okkur ÖLL.

Vinna kvenna er oft ósýnleg og vanmetin, hvort sem um er að ræða launaða vinnu eða ólaunaða. Við sinnum eldra fólki, börnum, fötluðu fólki og veiku. Svo komum við heim og önnumst börnin, ættingjana og heimilið. Og þegar fyrstu og annarri vaktinni loksins lýkur, þá tekur sú þriðja við. Sem margir karlar viðurkenna ekki einu sinni að sé til!

Ofan á þetta allt saman bætist svo andlegt eða líkamlegt kynbundið ofbeldi eða áreitni.

Kallarðu þetta jafnrétti?
-----

Mig langar að vitna í eina helstu baráttukonu okkar fyrir réttindum kvenna, Bríeti Bjarnhéðinsdóttur: „ í þjóðfjelaginu fer margt aflaga sem karlmennirnir hafa hvorki haft vit nje vilja til að skilja eða þótt hentugleikar til að laga. Nýir, breyttir tímar eru upprunnir, sem útheimta nýjan hugsunarhátt, menningu og stjórn“. Þetta sagði Bríet fyrir 105 árum síðan og á vel við enn þann dag í dag. 105 ár!

Hættum að tala um það sem hefur áunnist síðan þá, tölum í staðinn um það sem eftir stendur og klárum dæmið!

Við erum margar – við erum mörg. Við sættum okkur ekki við að búa í ofbeldissamfélagi sem vanmetur störf kvenna á kerfisbundinn hátt.

Við krefjumst samfélags sem greiðir laun í samræmi við þau verðmæti sem störfin skapa, sem tryggir konum og kvárum öruggt og heilsusamlegt vinnuumhverfi, og tryggir fólki jafna möguleika í lífinu. Samfélags þar sem karlmenn sinna annarri og þriðju vaktinni til jafns við okkur, og þar sem gerendur eru látnir sæta ábyrgð á gjörðum sínum.

En þótt baráttan virðist stundum erfið – og það geti reynst auðveldara fyrir okkur í daglegu amstri að horfa fram hjá misrétti sem við búum við eða sjáum í kringum okkur – þá getum við saman fært fjöll.

Það sáum við á Kvennafrídaginn 1975. Og það sjáum við hér í dag – og það ætlum við að gera!

Áfram stelpur!
Áfram stálp!

- Guðbjörg Pálsdóttir, formaður Fíh, á Arnarhóli.

73% hlynnt kvennaverkfallinu

Um 73% Íslend­inga voru hlynnt­ir verk­fallsaðgerðum Kvenna­verk­falls­ins. Mark­tæk­ur mun­ur voru á af­stöðu eft­ir kyni. Um 87% kvenna voru hlynnt verk­fallsaðgerðum í sam­an­b­urði við um 59% karla. En tæp 26% karla voru hvorki hlynt­ir né and­víg­ir á meðan 15% karla voru and­víg­ir, sam­an­borið við um 3,5% kvenna

Þetta kem­ur fram í könn­un sem Pró­sent fram­kvæmdi dag­ana 30. októ­ber til 9. nóv­em­ber. Þar fengu 2.300 Íslend­ing­ar kost á að taka þátt í könn­un­inni, þó aðeins 51% þeirra svöruðu.

Í ljós kom að 26,7% kvenna hefði mætt á fund­inn á Arn­ar­hóli, 8,6% mætt á fund ann­ars staðar á land­inu en 64,8% ekki mætt á sam­stöðufund.

Um 66% þjóðar­inn­ar voru sam­mála full­yrðing­unni að Kvenna­verk­fallið muni hafa já­kvæð áhrif á rétt­inda­bar­áttu kvenna og kvára, 22% eru hvorki sam­mála né ósam­mála og 12% eru ósam­mála. Mark­tæk­ur mun­ur var eft­ir kyni þátt­tak­anda. Tæp 79% kvenna eru sam­mála full­yrðing­unni í sam­an­b­urði við rúm 54% karla.