Eftirfarandi gildir um hjúkrunarfræðinga sem starfa hjá ríki, sveitarfélögum og fyrirtækjum sem heyra undir kjarasamnig Samtaka fyrirtækja í velferðarþjónustu.

Ávinnsla orlofs

Orlofsréttur er 30 dagar eða 240 stundir fyrir fullt starf. Ávinnsla orlofs er hlutfallsleg miðað við starfshlutfall og starfstíma á ávinnslutímabili orlofs, sem er frá 1. maí til 30. apríl. Á þessu tólf mánaða tímabili ávinnur starfsmaður í fullu starfi sér samtals 30 daga eða 240 stunda orlof.

Þar sem vinnuvikan er enn skilgreind sem 40 stundir í kjarasamningum þá er við útreikning ýmissa réttinda miðað við 8 klst. vinnudag. Til dæmis er 30 daga orlof reiknað sem 240 klst. Leiðrétt er síðan fyrir styttingu vinnuvikunnar þegar orlofið er tekið.

Ákvörðun orlofs

Yfirmaður ákveður, í samráði við starfsfólk, hvenær orlof skuli veitt. Yfirmanni er skylt að verða við óskum starfsfólks um hvenær orlof skuli veitt, verði því við komið vegna starfsemi stofnunar. Ákvörðun um sumarorlof skal liggja fyrir 31. mars og tilkynnt starfsfólki með sannanlegum hætti, svo sem í tímaskráningarkerfi stofnunar, nema sérstakar aðstæður hamli.

Tímabil sumarorlofs

Tímabil sumarorlofs er frá 1. maí til 15. september, en hjá starfsfólki sveitarfélaga er það frá 15. maí til 30. september. Starfsfólk á rétt á að fá allt að 30 daga orlof, þar af 15 daga samfellda á sumarorlofstímabili, enda verði því við komið vegna starfa stofnunar.

Taka skal orlof fyrir lok orlofsársins, þ.e. fyrir 30. apríl ár hvert, þó er við sérstakar aðstæður hægt að fresta töku orlofs til næsta árs. Starfsfólk á rétt til þess að taka sumarfrí óháð því hvort viðkomandi eigi rétt á launum í orlofi.

Lenging orlofs

Sé orlof eða hluti orlofs tekið utan sumarorlofstímabils, að skriflegri beiðni yfirmanns, skal sá hluti orlofsins lengjast um 25%. Óski starfsmaður eftir því að taka orlof utan sumarorlofstímabils kemur ekki til 25% lengingar á orlofi.

Flutningur orlofs á milli orlofsára

Samkvæmt orlofslögum nr. 30/1987 er flutningur orlofslauna milli ára er óheimil. Samkvæmt orlofskafla kjarasamninga á opinberum vinnumarkaði á starfsmaður sem átti gjaldfallið orlof þann 1. maí 2020, allt að 60 dagar og hafði ekki nýtt þá daga fyrir 30. apríl 2023, ekki lengur rétt á að flytja þá daga sem eftir standa á milli orlofsára. Vegna utanaðkomandi aðstæðna hefur nú (dags. 21. mars 2023) verið gengið frá samkomulagi um að fresta þessari framkvæmd til 30. apríl 2024.

Eftir sem áður hvetur Fíh hjúkrunarfræðinga til að taka orlof og safna því ekki upp. Það orlof sem er verið að ávinna á yfirstandandi orlofsári og losnar 1. maí n.k. á að ljúka við að taka á orlofsárinu, nema með eftirfarandi undantekningum:

1. Ef starfsmaður tekur ekki orlof eða hluta af orlofi, að skriflegri beiðni yfirmanns, getur orlofið geymst til næsta orlofsárs. Sama gildir um fæðingarorlof. Í slíkum tilvikum getur uppsafnað orlof þó aldrei orðið meira en 60 dagar. Nýti starfsmaður ekki hina uppsöfnuðu orlofsdaga, fyrnast þeir.
2. Veikist starfsmaður í orlofi, þannig að hann getur ekki notið orlofs, telst sá tími sem veikindum nemur ekki til orlofs, en þá skulu veikindi sönnuð með læknisvottorði svo fljótt sem auðið er. Í slíkum tilvikum er heimilt að flytja ótekið orlof til næsta árs.

Veikindi og orlof

Geti starfsmaður ekki vegna veikinda farið í orlof skal hann tilkynna yfirmanni sínum strax um veikindi eða slys og framvísa læknisvottorði. Svo að veikindi í orlofi séu greiðsluskyld af atvinnurekanda er ekki nægilegt að læknir viðkomandi votti að um veikindi sé að ræða. Veikindi í orlofi þurfa að vera með þeim hætti að ekki sé hægt að njóta orlofsins vegna þeirra.

Starfsmaður getur ekki talist að hálfu veikur eða hálfu frískur í orlofi. Fari starfsmaður sem hefur verið í svokölluðum hlutaveikindum í orlof telst það að fullu til orlofstöku nema að læknir votti að starfsmaður geti ekki notið orlofs en þá telst fríið að fullu til veikinda.

Orlofsfé

Greitt er 13,04% orlofsfé af álagi og yfirvinnu og lagt inn á bankareikning (orlofsreikning) viðkomandi starfsmanns og greitt út í maí ár hvert.

Eftirfarandi gildir um hjúkrunarfræðinga sem starfa eftir kjarasamningi félagsins og Samtaka atvinnulífsins

Ávinnsla orlofs

Lágmarksorlof er 24 virkir dagar miðað við fullt ársstarf og nema þá orlofslaun 10,17%. Ávinnsla orlofs miðast við orlofsárið sem er frá 1. maí til 30. apríl. Ávinnsla orlofs er hlutfallsleg miðað við starfshlutfall og starfstíma á ávinnslutímabili orlofs. Orlofsauki er veittur samkvæmt kjarasamningi og miðast við starfsaldur í starfsgrein:

• Eftir 5 ár í starfsgrein: 25 orlofsdagar (200 vinnuskyldustundir)
• Eftir 5 ár hjá sama atvinnurekanda: 27 orlofsdagar (216 vinnuskyldustundir)
• Eftir 10 ár hjá sama atvinnurekanda: 30 orlofsdagar (240 vinnuskyldustundir)

Áunninn réttur vegna starfa í sama fyrirtæki endurnýjast eftir þriggja ára starf hjá nýju fyrirtæki, enda hafi rétturinn verið sannreyndur.

Ákvörðun orlofs og tímabil sumarorlofs

Samkvæmt kjarasamningi félagsins og Samtaka atvinnulífeyris ber að veita a.m.k. fjórar vikur (20 virka daga) á tímabilinu 2. maí til 15. september. Þeir sem samkvæmt ósk atvinnurekanda fá ekki 20 orlofsdaga á sumarorlofstímabilinu eiga rétt á 25% álagi á það sem vantar á 20 dagana.

Veikindi í orlofi

Veikist starfsmaður í orlofi innanlands, í landi innan EES svæðisins, Sviss, Bandaríkjunum eða Kanada það alvarlega að hann geti ekki notið orlofsins skal hann á fyrsta degi tilkynna það atvinnurekanda t.d. með símskeyti, rafpósti eða á annan sannanlegan hátt nema force major aðstæður hindri en þá um leið og því ástandi léttir. Fullnægi starfsmaðurinn tilkynningarskyldunni, standi veikindin lengur en í 3 sólarhringa og tilkynni hann atvinnurekanda innan þess frests hvaða læknir annist hann eða muni gefa út læknisvottorð, á hann rétt á uppbótarorlofi jafnlangan tíma og veikindin sannanlega vöruðu.

Upphæðir orlofsuppbótar er mismundandi eftir kjarasamningum. Orlofsuppbót er ýmist greidd 1. júní eða 1. maí.

Samkvæmt dómi Evrópudómstólsins frá 2022 er sjálfkrafa fyrning orlofs óheimil nema ljóst megi vera að starfsfólki hafi í raun verið gert kleift af hálfu vinnuveitanda að nýta rétt sinn. Þannig ber vinnuveitanda að tryggja að starfsfólk fái upplýsingar um ótekið orlof og frítökurétt og sömuleiðis að tryggja að það geti nýtt áunnið orlof, að öðrum kosti getur ótekið orlof fallið niður. Vinnuveitandi sem vanrækir að skipuleggja orlofstöku starfsfólks getur ekki borið fyrir sig fyrningarreglu vegna orlofstöku, samkvæmt dómnum.